niedziela, 4 sierpnia 2013

Jean-Baptiste Lamarck

Jean-Baptiste Lamarck (1744 -1829).
Autor: Charles Thévenin (public domain).
Źródło: Wikipedia.

1 Sierpnia 1744 narodził się Jean-Baptiste Pierre Antoine de Monet, Chevalier de Lamarck (take that, Albus Percival Wulfryk Brian Dumbledore ), znany bardziej jako po prostu Lamarck.

Dzisiaj prawie nikt o nim nie pamięta - a jeśli już, to jako twórcę zdyskredytowanej teorii ewolucji, nazwanej od jego nazwiska Lamarkizmem. A to niedobrze, gdyż był on wielkim człowiekiem i wybitnym naukowcem.

Lamarck zaczynał jako żołnierz (dostał nawet awans na oficera za wykazanie się odwagą na polu bitwy), później przez krótki czas pracował jako bankier, a następnie zaczął interesować się medycyną, chemią, botaniką a nawet meteorologią.

Został znamienitą postacią ówczesnej nauki. Napisał liczne dzieła naukowe (m.in. wielotomowe Florę Francji czy podręcznik zoologii bezkręgowców). Opiekował się królewskim ogrodem botanicznym, a następnie - po przekształceniu go w Muzeum Historii Naturalnej, w czym udział miał również sam Lamarck - katedrą „zwierząt niższych”.

Stworzył lub przyczynił się do współczesnego rozumienia takich pojęć jak biologia czy bezkręgowce.

Szkic drzewa rodowego
stworzony przez Lamarcka.
Źródło: Wikipedia (public domain).

Jego teoria ewolucji była pierwszą spójną teorią naukową, która próbowała wyjaśnić ewolucję żywych stworzeń (fenomen obserwowany już od wieków, czy wręcz tysiącleci - nikogo nie powinno raczej zaskoczyć, gdy wspomnę o starożytnej Grecji ).

Lamarck postulował istnienie dwóch czynników powodujących zmienność gatunków:

Pierwszy z tych czynników, uznawany przez Lamarcka za ważniejszy, była wrodzona, naturalna skłonność do komplikacji organizacji ustrojów żywych.

Drugi z tych mechanizmów to sławne dziedziczenie cech nabytych. Organy często używane miały się wzmacniać i udoskonalać, organy nieużywane miały się upraszczać i stopniowo zanikać. Tak nabyte cechy miały być dziedziczne.

Co ciekawe - drugi z tych mechanizmów został przyjęty przez Darwina jako czynnik tworzący zmienność cech, na których działać miał dobór naturalny, zanim genetycy odkryli prawdziwe mechanizmy dziedziczenia i różnorodności.

Obydwa te mechanizmy były jednak postulowane już wcześniej przez różnych uczonych, dlatego przypisywanie ich autorstwa Lamarckowi jest błędne.

Lamarck stworzył też pierwszy szkic drzewa rodowego, na którym pokazał domniemane pokrewieństwo różnych zwierząt (ewolucja innych rodzajów organizmów nie zajmowała wtedy zbytnio uwagi naukowców), aczkolwiek z tego, co słyszałem rozumiał tę ideę trochę inaczej, niż Darwin i naukowcy po nim (jego rozumienie historii życia zakładało też spontaniczne tworzenie gatunków oraz ich liniowy postęp).

Pomimo swojej sławy i wielkiego wkładu do Nauki, Lamarck na starość popadł w biedę i stracił wzrok. Umarł w nędzy w wieku 85 lat, 28 grudnia 1929r. Lamarcka pogrzebano w grobie dla biedaków i po pięciu latach jego zwłoki usunięto pod kolejny pochówek.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz